1.Vi chất là gì
Vi chất dinh dưỡng là những chất mà cơ thể chỉ cần một lượng rất nhỏ nhưng có vai trò rất quan trọng trong tăng trưởng, phát triển trí tuệ, duy trì và nâng cao sức khoẻ, phòng chống bệnh tật, đặc biệt là ở trẻ nhỏ. Vi chất dinh dưỡng bao gồm: nhóm Vitamin (A, B, C, D, E…); nhóm các nguyên tố khoáng (Canxi, Phốt pho, Sắt, Kẽm, Iốt, Selen…).
Thiếu vi chất là bệnh hay gặp ở trẻ nhỏ, nếu không phát hiện và bổ sung kịp thời bệnh để lại hậu quả nặng nề ảnh hưởng tương lai của trẻ.
2. Trẻ có biểu hiện như thế nào thì kiểm tra vi chất
Theo Ths.BS Trần Tuấn Anh - Chuyên khoa Nhi, Bệnh viện đa khoa MEDLATEC trẻ có biểu hiện dưới đây có thể đang thiếu vi chất:
- Trẻ chậm tăng cân, chậm phát triển chiều cao;
- Trẻ hay bị ốm: viêm mũi họng kéo dài, ỉa chảy tái diễn;
- Rụng tóc, quấy khóc đêm, ra mồ hôi trộm;
- Da xanh, tóc khô, móng tay dễ gãy;
- Đau nhức xương khớp, biến dạng xương, lồng ngực.
Trẻ thiếu vi chất thường dễ nhận biết qua thói quen ăn uống sinh hoạt hàng ngày. Tuy nhiên, để biết chính xác trẻ đang thiếu chất gì và cần bổ sung chất gì thì bạn nên đưa trẻ đến khám tại cơ sở y tế uy tín.
3. Thiếu vi chất ảnh hưởng như thế nào?
Thiếu vitamin A
Vitamin A có vai trò quan trọng với trẻ nhỏ, giúp trẻ phát triển bình thường, tăng cường khả năng miễn dịch, bảo vệ giác mạc, da, niêm mạc hay bị mắc các bệnh nhiễm trùng như tiêu chảy, đường hô hấp, khô giác mạc, mù lòa
Còi xương do thiếu canxi và vitamin D
Bệnh còi xương ở trẻ em chủ yếu là do thiếu vitamin D, làm giảm hấp thụ canxi ở ruột, cơ thể sẽ huy động canxi ở xương vào máu gây rối loạn quá trình khoáng hoá xương (trẻ quấy khóc, nôn trớ, ngủ không yên, ra mồ hôi trộm, rụng tóc, thóp rộng, đầu to, răng mọc chậm, chậm biết đi, lồng ngực dô, biến dạng xương,…) làm giảm chiều cao của trẻ.
Hậu quả nặng nề khi trẻ thiếu vi chất.
Thiếu sắt
Sắt là thành phần của huyết sắc tố, tham gia quá trình vận chuyển oxy và hô hấp tế bào. Thiếu sắt gây thiếu máu và các bệnh viêm nhiễm đường hô hấp, các bệnh nhiễm khuẩn cho trẻ.
Bướu cổ do thiếu I-ốt
Khi cơ thể thiếu I-ốt, tuyến giáp to lên gây bướu cổ. Trẻ thiếu i-ốt chậm phát triển trí tuệ, chậm lớn, thiểu năng, đần độn.
Hình ảnh trẻ nhỏ mắc bướu cổ vì thiếu i-ốt.
Suy dinh dưỡng thấp còi do thiếu kẽm
Kẽm có vai trò quan trọng trong quá trình tăng trưởng, miễn dịch. Thiếu kẽm làm trẻ chậm lớn, biếng ăn, giảm sức đề kháng, hay mắc bệnh nhiễm trùng, suy dinh dưỡng, chậm phát triển chiều cao
4. Gợi ý một số thực phẩm nhiều vi chất bổ sung qua bữa ăn hàng ngày
|
Thành phần
|
Lợi ích
|
Thiếu
|
Nguồn thức ăn
|
|
Vitamin C
|
Chông oxy hóa, cần thiết cho việc hình thành collagen để giúp da săn chắc, tốt cho răng và lợi, giúp mạch máu khỏe mạnh, gia tăng việc hấp thu chất sắt và tăng khả năng chống nhiễm trùng.
|
Giảm sức đề kháng
|
Nhiều loại rau tươi và trái cây như bông cải xanh, ớt xanh, đỏ, cải bẹ xanh, giá đổ, chanh, bưởi, dâu tây
|
|
Sắt
|
Giúp ngăn ngừa nguy cơ thiếu máu do thiếu sắt. Hỗ trợ phát triển não bộ, tăng cường hệ miễn dịch
|
Thiếu máu, giảm sức đề kháng và chậm phát triển thể lực trí não.
|
Các loại thịt đỏ, trứng, rau xanh đậm, các loại đậu, ngủ cốc, các loại thực phẩm bổ sung sắt.
|
|
Kẽm
|
Cần thiết cho việc sinh sản, sự tăng trưởng, phục hồi tế bào và tăng cường miễn dịch
|
Biếng ăn, dễ nhiễm trùng, chậm phát triển giới tính.
|
Thịt, hải sản, gan, trứng, sữa, các sản phẩm ngủ cốc nguyên hạt
|
|
Canxi
|
Cần thiết cho răng và xương khỏe mạnh, giúp kháng thể hoạt động tốt để bảo vệ cơ thể và bảo tồn hệ thần kinh
|
Còi xương và chậm phát triển
|
Sản phẩm sữa, bông cải xoăn, cải xanh, bắp cải, đậu hủ cá mòi, cá hồi.
|
|
Vitamin D
|
Thúc đẩy sự hấp thu và sử dụng canxi, phốt pho giúp xương và răng chắc khỏe.
|
Vàng da, còi xương
|
Phô mai, trứng, gan cá hồi, bơ thực vật, da có thể hấp thu vitamin D nếu tiếp xúc trực tiếp với ánh sáng mặt trời.
|
|
Vitamin A
|
Cần thiết cho sự tăng trưởng tế bào mắt, giúp sáng da, sự tăng trưởng khỏe mạnh tăng độ sáng của mắt.
|
Khô mắt, có thể gây mù
|
Các loại rau quả màu xanh đậm hay màu vàng như cà chua, bí đỏ....
|
5. Phát hiện thiếu vi chất bằng cách nào?
Vi chất dinh dưỡng bao gồm các vitamin tan trong nước như vitamin nhóm B, C. Các vitamin tan trong chất béo là vitamin A, D, E, K. Các chất khoáng như sắt, kẽm, iốt, đồng, mangan, magiê, canxi,… Tuy các vi chất này không cung cấp năng lượng nhưng lại không thể thiếu đối với sự phát triển bình thường của cơ thể.
Để phát hiện thiếu vi chất ở trẻ, nên đưa trẻ đến cơ sở y tế có chuyên khoa để tìm ra nguyên nhân gốc rễ của bệnh.
Trong các khoáng chất trên, vitamin D, sắt, i-ốt, kẽm là những vitamin và khoáng chất mà trẻ rất dễ bị thiếu. Ngay cả trẻ không bị suy dinh dưỡng vẫn có thể thiếu do cách nuôi dưỡng chưa hợp lý. Vì thế khám sức khỏe định kỳ kiểm tra vi chất dinh dưỡng cho bé hết sức quan trọng giúp phát hiện sớm và bổ sung cho trẻ.