1. Nguyên tắc để không sợ mất chất dinh dưỡng của thực phẩm
Điều quan trọng đầu tiên để đảm bảo được chất dinh dưỡng trong món ăn của bé đó là mẹ phải quan tâm từ khâu lựa chọn thực phẩm. Mẹ nên lựa chọn thực phẩm tươi ngon nhất. Với các loại rau, củ, bạn nên mua vào buổi sáng, đặc biệt khi vừa được người bán thu hái rất lý tưởng vì lúc đó, rau củ là tươi ngon và nhiều dinh dưỡng nhất. Khi mua về, chưa chế biến ngay thì bạn cần bảo quản rau củ cho bé ở tủ lạnh để giảm thiểu thất thoát vitamin C.
Thứ hai, quá trình sơ chế, mẹ nên rửa rau củ dưới vòi nước chảy, không nên ngâm ngập rau quả trong chậu nước, như vậy, bạn sẽ tránh được việc các vitamin B, C và một số khoáng chất tan biến vào trong nước.
Thứ ba, đối với một số món ăn nguyên bản tức là không qua xào hay quay, mẹ nên chọn cách hấp rau củ hơn là cách luộc vì vitamin ít bị mất theo cách này. Để giữ vitamin C, cần dùng rau quả rửa rồi mới gọt – thái, và thái rồi cần nấu ngay, nấu nhanh và sau đó ăn ngay. Cần nấu rau quả trong thời gian ngắn nhất có thể, khi rau chín vừa là đủ. Lâu quá sẽ khiến vitamin trong rau củ bay hết.
2. Cách rửa rau củ đúng cách
Rau củ là thực phẩm cho bé rất cần thiết trong quá trình phát triển của trẻ, với nỗi lo về các chất hóa học gây nguy hại cho cơ thể, không ít bà mẹ lựa chọn mua rau củ trong siêu thị hay các cửa hàng rau siêu sạch trên thị trường. Tuy nhiên mặc dù được gán mác rau siêu sạch thì ở đó vẫn có rất nhiều chất bẩn và vi khuẩn hơn mẹ nghĩ và có thể nhìn thấy.
Để đảm bảo các loại rau củ quả bạn mua cho con là tươi ngon nhất, hãy chọn thời điểm mua vào buổi sáng, đặc biệt là lúc người bán vừa mới “mở hàng”. Vì đó là thời điểm thích hợp cho bạn chọn loại rau củ tươi ngon và nhiều chất dinh dưỡng nhất.
Không nên ngâm ngập rau quả trong chậu nước mà nên rửa dưới vòi nước chảy. Như vậy, bạn sẽ tránh được việc các vitamin B, C và một số khoáng chất tan biến vào trong nước. Thử cho bé ăn một số rau củ không cần gọt vỏ vì hấu hết các chất dinh dưỡng cho bé được lưu trữ trong hoặc ngay dưới lớp vỏ củ quả. Tuy nhiên, bạn cần chọn lọc và rửa sạch vì không phải loại nào cũng cho bé ăn cả vỏ được.
Để giữ vitamin C, cần dùng rau quả, rửa rồi mới gọt – thái, và thái rồi cần nấu ngay, nấu nhanh và sau đó ăn ngay. Cách nấu ăn ngon là cần nấu rau quả trong thời gian ngắn nhất có thể, khi rau chín vừa là đủ. Lâu quá sẽ khiến vitamin trong rau củ sẽ không còn nhiều.
3. Cách chế biến rau củ cho bé
Để giữ được dinh dưỡng cho bữa ăn của trẻ, bạn cần lựa chọn được những thực phẩm tươi ngon nhất. Với các loại rau, củ, bạn nên mua vào buổi sáng, đặc biệt khi vừa được người bán thu hái rất lý tưởng vì lúc đó, rau củ là tươi ngon và nhiều dinh dưỡng nhất.
Khi mua về, chưa chế biến ngay thì bạn cần bảo quản rau củ cho bé ở tủ lạnh để giảm thiểu thất thoát vitamin C. Với những loại thực phẩm như dưa chuột, bí ngô, khoai tây hay cà chua… sẽ mất đi các giá trị dinh dưỡng khi được giữ lạnh và chịu đựng tủ lạnh rất kém, do đó, tốt hơn cả là nấu chín các loại rau, củ, quả này trước khi để vào tủ lạnh (khoai tây nghiền, sốt cà chua…).
Khi sơ chế, bạn nên rửa rau củ dưới vòi nước chảy, không nên ngâm ngập rau quả trong chậu nước, như vậy, bạn sẽ tránh được việc các vitamin B, C và một số khoáng chất tan biến vào trong nước. Khi chế biến, bạn nên chọn cách hấp rau củ hơn là cách luộc vì vitamin ít bị mất theo cách này.
Một số nghiên cứu cho thấy, chế biến đồ ăn dặm bằng lò vi sóng giữ lại nhiều dinh dưỡng hơn hấp dù phần lớn cha mẹ không thích dùng lò vi sóng để chế biến. Để giữ vitamin C, cần dùng rau quả, rửa rồi mới gọt – thái, và thái rồi cần nấu ngay, nấu nhanh và sau đó ăn ngay. Cần nấu rau quả trong thời gian ngắn nhất có thể, khi rau chín vừa là đủ. Lâu quá sẽ khiến vitamin trong rau củ bay hết.
4. Một số cách đun nấu thức ăn dặm
Sữa: Không nên nấu sữa quá lâu và nấu sôi nhiều lần, nếu không protein trong sữa sẽ bị phân rã và các vitamin bị phá huỷ. Khi nấu sôi sữa, không giữ trên lửa quá 1-2 phút. Khi nấu các thực phẩm khác như bột, gạo, rau… với sữa, trước hết cần nấu những thứ đó trong nước, sau mới đổ sữa tươi vào, đun tiếp đến sôi và bắc ra ngay, như vậy cũng giúp giữ được dinh dưỡng cho bé từ sữa.
Thịt: Nấu ở nhiệt độ cao quá lâu, chất đạm sẽ giảm dinh dưỡng và khó tiêu. Việc chế biến lâu cũng làm mất chất khoáng, vitamin và khiến chất béo, đường trở nên độc hại. Cách nấu cháo thịt bằm cho bé
Cá: Giống như thịt, nên cho cá vào nước sôi, sau đó hạ lửa nhỏ xuống ngay. Khi rán (chiên), nhất nên tẩm bột để cá không bị chảy mất nước. Và cần theo dõi không để rán quá, vì khi đó protein trở nên cứng và mất giá trị dinh dưỡng. Tốt hơn hết, nên rán cá ở cả hai mặt cho đến khi có vỏ vàng, sau đó nướng tiếp trong lò nướng 5-7 phút.
Hấp: Đây được coi là một trong những cách giữ được nhiều chất dinh dưỡng cho món cháo ăn dặm của bé. Nước ở nồi hấp sau đó có thể được dùng để cho vào máy xay trong quá trình bạn xay nhuyễn rau (củ, quả) hay thịt, cá cho con. Nhiệt độ càng cao và thức ăn càng được ngâm lâu trong nước thì càng dễ bị mất chất.
Luộc và hầm: Cách này không khoa học lắm vì nó khiến thực phẩm bị mất nhiều chất dinh dưỡng. Nước sẽ hòa tan vitamin (đặc biệt là vitamin B, vitamin C) và một số khoáng chất. Để hạn chế mất chất, bạn nên giới hạn lượng nước và thời gian khi luộc (hầm). Nên dùng nước trong nồi luộc (hầm) trong quá trình xay nhuyễn thức ăn cho bé.
Nướng và rang: Đây là hai phương pháp dùng nhiệt độ để làm khô và chín thực phẩm. Với lò nướng chuyên dụng, thịt (cá, hải sản) hay củ, quả có thể được làm chín, giúp bé dễ tiêu hóa và hạn chế tối đa sự mất chất.
Dùng nồi áp suất: Đây cũng là cách ít bị mất dinh dưỡng nhất nếu chỉ dùng ít nước.
Rán (Chiên): Hạn chế tối đa việc rán thức ăn dành cho bé. Bởi vì, rán thực phẩm ở nhiệt độ cao có thể sinh ra những độc tố, không có lợi cho sức khỏe. Tốt nhất, bạn chỉ cần rán sơ qua đồ ăn nào đó với dầu olive rồi chuyển qua dùng phương pháp khác.
Nướng bằng than (như nướng chả): Thực phẩm sẽ được chín bằng than và nhiệt độ, có thể gây ra chất sinh ung thư. Các bé không nên ăn thức ăn được nướng than và ngay cả người lớn cũng cần được hạn chế.
Dùng lò vi sóng: Điểm bất lợi khi chế biến thức ăn dặm bằng lò vi sóng là thực phẩm được nấu chín với số lượng nhỏ; nhiều chất dinh dưỡng bị mất do nhiệt độ cao. Tuy nhiên, mùi vị và giá trị dinh dưỡng trong hầu hết các loại rau xanh lại khá tốt khi được so sánh với một số phương pháp khác.
5. Một số lưu ý khác
Thực phẩm trước khi cho vào tủ lạnh nên được bọc kín để không bị trộn lẫn với các hương vị của thực phẩm khác. Rau quả không nên nấu quá chín vì khi đó, các chất dinh dưỡng nhận được từ rau sẽ ít hơn. Rau quả tươi chỉ cần nấu nhanh và không cần thiết cho nhiều gia vị, nêm vừa ăn là tốt. Nên nhớ các loại rau xanh lá không nên nấu chung với chanh hoặc me (có chứa axit) vì sẽ làm giảm sự hấp thụ dinh dưỡng từ rau.
Việc sử dụng dụng cụ nấu ăn sai cũng có thể gây nguy hiểm. Không nên sử dụng xoong nồi, muỗng, đũa được sơn phết hay trang trí để nấu ăn… Một số dụng cụ có thể được làm bằng những vật liệu chứa các hóa chất, độc tố, nên có thể dẫn đến rối loạn tiêu hóa nặng.
Sử dụng nồi nhôm để nấu ăn cũng có thể gây ra mức độ nhôm cao trong các mô não, và rất khó để loại bỏ nhôm ra khỏi cơ thể. Những người bị bệnh Alzheimer thường có lượng nhôm cao trong mô não. Nồi bằng thủy tinh chịu nhiệt tốt hoặc thép không gỉ là dụng cụ nấu ăn an toàn nhất.
Lưu ý, với những loại thực phẩm như dưa chuột, bí ngô, khoai tây hay cà chua… sẽ mất đi các giá trị dinh dưỡng khi được giữ lạnh và chịu đựng tủ lạnh rất kém, do đó, tốt hơn cả là nấu chín các loại rau, củ, quả này trước khi để vào tủ lạnh (khoai tây nghiền, sốt cà chua…) hoặc bảo quản chúng trong nhiệt độ phòng thích hợp.