Giáo dục con cái là một vấn đề hết sức quan trọng. Tuy nhiên, các bậc cha mẹ phần lớn lại chưa trải qua bất cứ một trường lớp nào cả, mà chỉ lượm lặt những kinh nghiệm của người đi trước.
Có được những kinh nghiệm thì tốt, nhưng đôi khi kinh nghiệm của người đi trước không thể áp dụng đúng được nơi những con người khác nhau, trong những thời điểm và hoàn cảnh khác nhau.
Dễ thấy là trong các gia đình truyền thống – gia đình đa thế hệ, không ít mâu thuẫn giữa ông bà – cha mẹ, cha mẹ – con cái, ông bà – con cháu… Phần lớn, cha mẹ dạy dỗ, giáo dục con cái không theo một phương pháp nào cả, chỉ dựa trên kinh nghiệm và cảm tính. Dẫn đến là cha mẹ để cảm xúc dẫn dắt, không đủ sáng suốt, không đủ bình tĩnh để xử lý và giải quyết vấn đề; để rồi con cái phải gánh chịu những lời la mắng, đòn roi, hình phạt với sự ấm ức và thất vọng vì cha mẹ không chịu hiểu cho chúng.
Cha mẹ thường chỉ biết la mắng, phạt con khi chúng bị điểm thấp, cho rằng chúng lười biếng, không chịu cố gắng…, mà không thử tìm hiểu xem nguyên nhân thật sự là gì. Có thể vì đó là môn học không hợp với sở trường của chúng, có khi vì chúng không thích thầy/cô giáo dạy môn ấy, cũng có thể chúng đang mắc kẹt một vấn đề nào đó về sức khỏe…
Vì vậy, bố mẹ hãy là bạn của con, hãy tìm hiểu, tạo điều kiện gần gũi để con cái tâm sự, lắng nghe con để thấu hiểu con. Lấy con làm trọng tâm trong quá trình dạy dỗ, giáo dục. Cuộc sống ngày nay có quá nhiều cạm bẫy, quá nhiều điều tiêu cực. Bố mẹ phải là người dẫn đường sáng suốt, giúp cho trẻ lựa chọn cho mình những hướng đi đúng đắn. Đừng quá bao bọc trẻ để rồi chúng không thể đứng vững khi không có bàn tay dìu dắt của cha mẹ.
Bố mẹ nào cũng muốn những điều tốt đẹp cho con. Trước những nguy cơ xấu, bố mẹ thường cấm đoán , ngăn cản con. Lúc nhỏ, có thể trẻ chưa hiểu, nhưng khi trẻ lớn lên, bố mẹ phải giải thích nguyên nhân vì sao họ muốn chúng phải làm điều này, không được làm điều kia, để chúng hiểu rằng, tất cả là vì lợi ích của chúng. Làm như vậy, cha mẹ trao lại quyền quyết định cuộc đời của trẻ cho chúng. Chúng sẽ thấy biết ơn cha mẹ, và quan trọng là trẻ không hề cảm thấy bị bắt buộc hay bị áp lực một cách vô lý.
Một điều thật sự quan trọng đó là, cha mẹ phải làm gương cho con cái. Cha mẹ muốn con cái mình thế nào thì trước hết hãy sống như vậy. Trẻ có xu hướng không nghe những gì cha mẹ nói, nhưng nhìn vào những việc cha mẹ chúng làm. Vì vậy mà đòi hỏi cha mẹ phải thật sự gương mẫu.
Phần lớn các bậc cha mẹ thường nặng tư tưởng: con thì phải nghe theo lời cha mẹ. Cha mẹ chỉ quen đưa ra mệnh lệnh mà không biết rằng, khi bắt ép con làm điều gì đó trong khi bản thân mình không làm gương thì lời nói của cha mẹ không thuyết phục, không mang lại hiệu quả và sức ảnh hưởng.
Một điều khó khăn nữa cho cha mẹ, đó là lòng kiên nhẫn. Giáo dục con cái rất cần một sự kiên nhẫn và lòng vị tha. Nóng vội, mất bình tĩnh sẽ không thể dạy con cái mà còn đem lại những hậu quả khó sửa lại được. Một khi tâm hồn trẻ bị tổn thương thì vết sẹo nơi đó chẳng mất đi được.
Vì vậy, rất cần ở cha mẹ một tình thương bao la, vô bờ bến để mãi kiên trì bên con, uốn nắn và hướng dẫn từng bước đi. Phải có niềm tin vào một tương lai tốt đẹp của đứa con yêu của mình, để trên chặng đường cùng con bước đi, những lúc khó khăn cha mẹ không nản chí và buông xuôi. Đừng để quan niệm “Cha mẹ sinh con, trời sinh tính” làm nhụt chí khi đối diện với những thách thức trong nuôi dạy con.