TẬP HUẤN TNTT TRONG TRƯỜNG HỌC CẤP CỨU DỊ VẬT ĐƯỜNG THỞ
Dị vật đường thở là !important; thuật ngữ được dùng để chỉ các vật lạ rơi vào và mắc lại ở đường thở tại các vị trí thanh, khí hay phế quản. Dị vật đường thở là một cấp cứu thường gặp trong chuyên khoa Tai Mũi Họng. Nếu không được xử trí cấp cứu kịp thời, dị vật đường thở có thể gây tử vong.
!important; Bất kỳ tuổi nào cũng có thể bị dị vật đường thở, lứa tuổi hay gặp là từ 1 đến 4 tuổi, nam gặp nhiều hơn nữ. Dị vật có thể có nguồn gốc từ thực vật như hạt na, hạt nhãn, hột lạc... hoặc có nguồn gốc động vật như xương cá, vỏ tôm. Ngoài ra còn có dị vật có nguồn gốc vô cơ như mảnh đồ chơi bằng nhựa, kim khâu, đinh ghim… Dị vật cũng có thể là chất lỏng như cháo, sữa… Cá biệt còn có thể gặp dị vật là những sinh vật sống như là con tắc te (đỉa suối).
!important; Dị vật đường thở có thể xuất hiện trong những tình huống như: cười đùa trong khi ăn, ngậm đồ vật trong miệng. Thậm chí có thể ở những tình huống rất đặc biệt như ép trẻ uống thuốc bằng cách bóp mũi khiến trẻ há miệng rồi ném viên thuốc vào...
Triệu chứng lâ !important;m sàng của dị vật đường thở
!important; Hội chứng xâm nhập: Trẻ đang ngậm hoặc đang ăn đột nhiên có cơn ho sặc sụa, tím tái, ngạt thở trong chốc lát. Đó là hội chứng xâm nhập xảy ra khi dị vật qua thanh quản. Ngay lúc đó phản xạ bảo vệ đường thở của thanh quản thiết lập để tống dị vật ra ngoài. Đó là phản xạ co thắt để ngăn không cho dị vật tiếp tục đi vào sâu hơn nữa và phản xạ ho để tống dị vật ra ngoài.
Xử trí !important; cấp cứu dị vật đường thở
!important; Dị vật đường thở là một cấp cứu, vì vậy việc cấp cứu phải được triển khai trong thời gian sớm nhất có thể. Trong đó việc sơ cứu ban đầu có ý nghĩa vô cùng quan trọng. Tuy nhiên những người không có chuyên môn hoặc cán bộ y tế không chuyên khoa chỉ nên thực hiện các cấp cứu ban đầu này trong trường hợp tối khẩn cấp vì nếu không cấp cứu ngay người bệnh sẽ tử vong.
Cấp cứu ở ngoà !important;i cơ sở y tế
!important; Trong tình trạng bệnh nhân bị ngạt thở do dị vật gây bít tắc hoàn toàn đường thở, cần tiến hành làm nghiệm pháp Heimlich để tống dị vật ra ngoài. Lưu ý nghiệm pháp Heimlich chỉ được tiến hành khi tình trạng bệnh nhân khó thở ở mức độ nguy kịch. Nếu bệnh nhân không quá khó thở mà làm nghiệm pháp trên có thể kích thích dị vật di chuyển lên trên và kẹt ở thanh môn làm cho tình trạng khó thở thêm trầm trọng.
!important; Đối với trẻ lớn: Để bệnh nhân đứng hoặc quỳ gối, người cúi ra trước, người cấp cứu đứng hoặc quỳ gối phía sau, hai tay bắt vào nhau thành một nắm đấm để vào vùng thượng vị của bệnh nhân, sau đó giật mạnh từ trước ra sau và từ dưới lên trên để làm tăng áp lực trong lồng ngực để có thể tống dị vật ra. Cần làm động tác nhanh và dứt khoát.
!important; Đối với trẻ nhỏ: người sơ cứu ngồi, đặt trẻ nằm vắt ngang qua đùi người sơ cứu ở tư thế đầu thấp hơn ngực. Vỗ vào lưng bằng phần phẳng ở bàn tay (tốt nhất là vùng tiếp xúc giữa cẳng tay và bàn tay) 5 lần – 6 lần ở vị trí giữa hai xương bả vai của trẻ, đồng thời kiểm tra dị vật đường thở có được tống ra ngoài không.
!important;
!important; - Khi bệnh nhân hôn mê: đặt bệnh nhân nằm ngửa, mặt ngửa lên trên. Nếu bệnh nhân nôn cần để đầu nghiêng sang một bên. Người cấp cứu quỳ gối ở hai bên hông bệnh nhân, đặt một cùi bàn tay lên bụng ở giữa rốn và mũi ức, bàn tay kia úp lên trên, đưa người ra phía trước ép nhanh lên phía trên, làm lại nếu cần. Sau mỗi đợt ép bụng: dùng 2 đến 3 ngón tay để móc khoang miệng kiểm tra. Nếu không thể hô hấp được cho bệnh nhân lập lại quá trình: ép bụng, kiểm tra đường thở và hô hấp nhân tạo, nhắc lại tới khi giải phóng được đường thở và hô hấp nhân tạo được.
Phò !important;ng bệnh:Dị vật đường thở là một tai nạn có thể ảnh hưởng đến tính mạng, việc
tuyên truyền để nhiều người được biết rõ những nguy hiểm của dị vật đường thở là rất quan trọng.
!important; Trong sinh hoạt hàng ngày không nên để cho trẻ em đưa các vật và đồ chơi vào mồm ngậm và mút. Không nên để cho trẻ nhỏ ăn các loại quả và hạt dễ hóc như: hạt na, lạc, quất, hồng bì, hạt bí, hạt dưa... Nếu thấy trẻ đang ngậm hoặc ăn những thứ dễ gây nên hóc, không nên hoảng hốt, la hét, mắng trẻ vì làm như vậy trẻ sợ hãi dễ bị hóc. Người lớn cần tránh thói quen ngậm dụng cụ vào miệng khi làm việc.